Metale ziem rzadkich to cenne pierwiastki, które stanowią fundament wielu dziedzin współczesnego życia. Ich wydobycie i przetworzenie wiążą się niestety z poważnymi zagrożeniami dla środowiska naturalnego. Na szczęście mamy pewną alternatywę pozyskiwania metali ziem rzadkich.
Dziś zabieramy Was, Drodzy Czytelnicy, w tajemniczy i fascynujący świat metali ziem rzadkich! Te cenne surowce stanowią fundament wielu dziedzin naszego życia – od elektroniki, po medycynę i energetykę. Niestety, ich wydobycie i przetwarzanie wiążą się z poważnymi wyzwaniami dla środowiska i gospodarki. Dlatego coraz większą popularnością cieszy się urban mining, czyli proces odzyskiwania surowców z elektroodpadów, który pozwala m.in. na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. Z tego artykułu dowiecie się, jak możemy zapobiegać wyczerpywaniu naturalnych zasobów tych cennych pierwiastków i chronić naszą planetę.
Czym są metale ziem rzadkich?
Metale ziem rzadkich to pierwiastki chemiczne, które charakteryzują się podobnymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi. W skład tej grupy wchodzi 17 pierwiastków, w tym m.in.: cer, lantan, neodym czy europ. Metale ziem rzadkich są niezwykle ważne ze względu na swoje unikalne właściwości – odporność na korozję, zdolność do tworzenia silnych magnesów oraz wysoką wytrzymałość.
Wydobycie i przetwarzanie metali ziem rzadkich to proces trudny i kosztowny. Wiąże się z nim też pewne ryzyko zanieczyszczenia środowiska. Jeśli dodamy do tego fakt, że wraz z rozwojem nowych technologii zapotrzebowanie na nie stale rośnie, nie zdziwi Was zapewne, że metale ziem rzadkich bywają też nazywane znikającymi pierwiastkami. Co więcej, wiele z tych naturalnych skarbów znajdziemy w ograniczonych ilościach tylko w określonych miejscach na świecie (największym eksporterem metali ziem rzadkich są Chiny). To wszystko prowadzi do ich stopniowego wyczerpywania. Co zrobić w takiej sytuacji? Czy mamy inną drogę ich pozyskiwania?
Oczywiście, że tak! Jako globalna społeczność przywiązujemy coraz większą uwagę do poszukiwania alternatywnych źródeł znikających pierwiastków. Jednym z nich jest recykling zużytego sprzętu elektronicznego i elektrycznego, który z roku na rok staje się coraz popularniejszy. O koncepcji urban mining przeczytasz więcej w dalszej części artykułu.
Jakie metale ziem rzadkich znajdziemy w zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym?
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (ZSEE) to prawdziwa skarbnica wielu cennych pierwiastków, które można odzyskać i wykorzystać ponownie. W ZSEE znajdziemy na przykład:
Dysproz – ma zastosowanie w produkcji urządzeń optycznych, znajdziemy go m.in. w dyskach twardych.
Itr – stosowany w produkcji wyświetlaczy, lamp fluorescencyjnych i ekranów LED, znajdziemy go m.in. w ekranach telewizorów i monitorów.
Lantan i cer – znajdziemy je w bateriach, katalizatorach, magnesach, telewizorach i lampach.
Terb – ten pierwiastek jest niezbędny do budowy silników w samochodach elektrycznych, wiatraków i głośników.
Chociaż większość powyższych nazw brzmi dość futurystycznie i zapewne nigdy o nich nie słyszeliście, bez nich nie moglibyśmy korzystać z naszych ulubionych urządzeń, takich jak m.in. smartfony, komputery czy tablety. Odzyskiwanie tych cennych metali ze zużytego sprzętu elektronicznego jest kluczowe ze względu na ochronę środowiska i respektowanie zasad zrównoważonego rozwoju. W tym miejscu „do gry” wkracza koncepcja urban mining.
Idea urban mining, czyli jak zapobiec wyczerpywaniu zasobów cennych pierwiastków
Czym jest urban mining? To takie trochę poszukiwanie skarbów. Nie korzystamy jednak z pirackich map, żeby szukać złota i srebra w skrzyniach zakopanych pod ziemią. Drogocenne pierwiastki znajdziemy wokół nas – w urządzeniach elektrycznych i elektronicznych.
Dzięki recyklingowi ZSEE możemy odzyskać cenne surowce z elektroodpadów. W myśl zasady, że nic się nie marnuje, a wszystko się przyda, zużyty sprzęt jest rozbierany, a poszczególne części są separowane i poddawane specjalistycznym działaniom. Akurat metale ziem rzadkich są trudne do odzyskania w tradycyjnym recyklingu. Dlatego stosuje się w ich przypadku proces hydrometalurgiczny, polegający na rozpuszczaniu cennych surowców w kwasie, a następnie separacji ich od innych związków chemicznych. Przestrzegamy, żeby robić to na własną rękę, gdyż bez specjalistycznego sprzętu i wiedzy proces ten jest po prostu niebezpieczny!
Jak każdy z nas może wspierać urban mining?
Pamiętajmy, żeby oddawać zużyty sprzęt elektroniczny do recyklingu – praktycznie w każdym mieście znajdziemy już specjalne punkty, gdzie można oddać np. stary smartfon, telewizor czy komputer. Absolutnie nie wolno wyrzucać elektroniki do odpadów zmieszanych (grozi za to solidna kara finansowa do 5 tys. złotych)! Oprócz tego zachęcamy, żeby naprawiać uszkodzony sprzęt, zamiast kupować nowy. Natomiast gdy już decydujemy się na wymianę urządzenia, wybierajmy urządzenia z recyklingu.
Urban mining pozwala na ograniczenie wydobycia nowych surowców, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i wspiera rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym. Nie zapominajmy, że, poprzez drobne działania, każdy z nas ma wpływ na przyszłość naszej planety!
Comments